KIỂM SOÁT VÀ QUÂN BÌNH QUYỀN LỰC
Mối đe doạ độc tài, độc đảng trong sinh hoạt chính trị Mỹ đã bị lá phiếu của người Dân chặn đứng hôm 6 tháng 11 vừa qua. Cuộc thao diễn chính trị giữa kỳ, như Trump thú nhận, là một trưng cầu dân ý về nhiệm kỳ Tổng thống của ông. Nổi bật trong cuộc bầu cử là nhiệt tình tham gia sinh hoạt chính trị của phái nữ ở các vùng đô thị và giới trẻ chuyên môn hoặc có trình độ đại học.
Cuộc bầu cử cho thấy quan tâm của người dân được xếp theo thứ tự ưu tiên: (1)các vấn đề y tế, (2) nhập cư, (3) kinh tế, (4) súng ống.
Nhìn vào hệ thống kiểm soát và quân bình quyền lực (check and balance) tại Mỹ, không ai mà không nghiêng mình khâm phục trí tuệ và viễn kiến của những người thiết kế bản Hiến pháp Mỹ và đồng thời là những người cha lập quốc (Framers and Founding Fathers) gần ba trăm năm trước.
Người Việt trong nước cũng theo dõi sát nút cuộc bầu cử này và thậm chí báo chí chính thống đã có bài đăng, chủ yếu lấy tin từ báo chí Mỹ, ngay sau khi có kết quả sơ khởi về cuộc chạy đua tuyển cử tại Mỹ. Âu cũng là một cơ hội để người Việt ở bờ Tây Thái Bình Dương học tập về Tam quyền Phân lập.
Dân Quyền
 |
| Ứng viên nghị sĩ của Đảng Dân chủ Rashida Tlabi chia vui sau chiến thắng ở thành phố Detroit, bang Michigan - Ảnh: REUTERS |
Kết quả thăm dò của truyền thông Mỹ trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ ngày
7-11 cho thấy phe Dân chủ đã giành đủ 23 ghế từ đối thủ Cộng hòa, qua đó sẽ lần
đầu tiên kể từ năm 2010 giành quyền kiểm soát Hạ viện.
Thực tế này không xa lạ so với dự đoán của giới phân tích từ trước đó. Và
với việc kiểm soát Hạ viện, phe Dân chủ sẽ gia tăng quyền lực đáng kể lên chính
quyền Cộng hòa của Tổng thống Trump.
Đảng Dân chủ giờ đây sẽ có khả năng thể hiện tầm nhìn và chính sách của họ,
cũng như ngăn chặn các chính sách của Tổng thống Trump, điển hình là lời hứa
của ông Trump về việc xây bức tường ngăn Mexico, kế hoạch cải cách thuế hoặc
các chính sách thương mại.
Thứ hai, phe Dân chủ sẽ kiểm soát nhánh lập pháp, tức có thể giám sát nhánh
hành pháp của Tổng thống Mỹ và chính quyền. Vì vậy, điều này có nghĩa nhiều khả
năng người của Đảng Dân chủ sẽ cân nhắc đẩy mạnh điều tra nghi án Nga can thiệp
bầu cử Mỹ năm 2016, thời điểm có nhiều ý kiến cáo buộc Matxcơva "giúp ông
Trump đắc cử".
Đảng này đã thống kê đủ 50 yêu cầu trát hầu tòa bị số đông nghị sĩ Đảng
Cộng hòa trong Hạ viện bác bỏ hồi tháng 1. Những vấn đề trong đó bao gồm từ sự
liên can của Nga vào cuộc bầu cử tổng thống năm 2016, cho tới nỗ lực vô hiệu
hóa Đạo luật chăm sóc giá cả phải chăng (ACA).
Hạ nghị sĩ Jerry Nadler, ứng viên sáng giá cho vị trí chủ tịch Ủy ban Tư
pháp Hạ viện, hứa sẽ tiến hành điều tra thẩm phán Tòa án tối cao Brett
Kavanaugh. Cuộc điều tra sẽ xoay quanh việc liệu ông Kavanaugh có che giấu sự
thật xung quanh vụ bê bối tình dục hay không.
Ngoài ra, Đảng Dân chủ bắn đi thông điệp rõ ràng rằng họ muốn dọn sạch nạn
tham nhũng ở Washington. Họ đang gấp rút lên kế hoạch cho một dự luật mới,
trong đó có thể ngăn chặn việc vận động hành lang và mở rộng quyền bỏ phiếu.
Hạ nghị sĩ John Sarbanes cho biết Đảng Dân chủ sẽ nhanh chóng hoàn thành dự
luật trên. Ông nói: "Rất nhiều cử tri không tin điều này có thể xảy ra vì
toàn hệ thống bị gian lận".
Nghị sĩ Nancy Pelosi, lãnh đạo phe Dân chủ tại Hạ viện, đã trở thành chủ
tịch Hạ viện mới, sau khi Đảng Dân chủ giành quyền kiểm soát cơ quan này.
Mặc dù vậy, nhiệm vụ của bà Pelosi trước tiên vẫn là ổn định nội bộ, hàn
gắn những bất đồng trong chính nội bộ phe Dân chủ.
Chưa kể, năm nay phe Dân chủ đã không thể thắng áp đảo tại Hạ viện, đồng
nghĩa họ vẫn phải chịu sức ép lớn và buộc phải tìm cách thuyết phục các đối thủ
Cộng hòa trong một số chính sách nhất định.
Quan trọng hơn, Thượng viện vẫn bị phe Cộng hòa nắm giữ, và điều đó đồng
nghĩa quyền lực về khâu bổ nhiệm, quyền hành pháp vẫn nằm yên trong tay ông
Trump.
NHẬT ĐĂNG