 |
| Người dân đếm xe tại BOT Ninh Lộc - Ảnh: Zing |
“Dân biết,
dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” không chỉ là khẩu hiệu dân vận hoặc phương châm
thực hiện chủ trương, đường lối mà phải trở thành một định chế và quyền làm chủ
của nhân dân trong quản lý nhà nước xã hội chủ nghĩa (trích Tạp chí Cộng sản).
Vậy việc người dân đếm xe ở BOT Ninh Lộc có đúng tinh thần đó không? Hãy lắng
nghe ý kiến của các luật sư.
Liên quan
đến việc người dân lập nhóm đếm phương tiện tại BOT Ninh Lộc thời gian qua,
luật sư Nguyễn Tiến Lập cho rằng người dân phải trực tiếp vào cuộc bởi họ e
ngại các khoản tiền do chính mình bỏ ra để nộp phí đường sẽ có thể bị chiếm
đoạt một cách bất minh.
Luật sư Lập
cho rằng cần phải đánh giá sòng phẳng và dám nhìn vào sự thật. Người dân tự bỏ
công, bỏ sức để phục vụ hay làm thay các công việc của các cơ quan nhà nước thì
tại sao lại ác cảm đối với họ? Hơn nữa, họ đang thực hiện các quyền cơ bản về
giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước và tham gia quản lý xã hội đã được Hiến
pháp quy định thì tại sao lại ngăn cản?
Ông Nguyễn
Tiến Lập cho rằng hiện tượng này phản ánh một trạng thái mới và một cấp độ cao
trong nhận thức chính trị của người dân, rằng họ coi mình là người chủ thật sự
của đất nước và của chính cuộc sống của họ. Đó không phải là điều tốt đẹp mà cả
dân tộc chúng ta hằng mong ước và phấn đấu vươn tới hay sao?
Ông Lập cho
rằng giám sát độc lập bao giờ cũng khách quan, vô tư vì nó phi vụ lợi. Đối với
những vấn đề quan trọng và phức tạp như việc thu phí đường BOT vừa qua, không
thể có việc giám sát theo cách tự phát của cá nhân mà phải là hành động có tổ
chức của người dân.
“Tôi thấy nhiều
người rất ngại hay thậm chí sợ việc người dân tự liên kết với nhau và tự tổ
chức làm một việc gì đó mà không thông qua chính quyền. Họ cho rằng cái gì
chính quyền không kiểm soát trực tiếp thì sẽ là tiêu cực và gây tổn hại cho
trật tự công cộng. Đó chính là sự nhầm lẫn bởi cần hiểu rằng một xã hội văn
minh và phát triển ở trình độ cao là ở đó có sự tự quản rộng lớn của người dân,
cái được gọi là phát triển xã hội và phát triển cộng đồng”, ông Lập nói.
Trong khi
đó, về khía cạnh này ở Việt Nam, ông Lập cho rằng vẫn còn rất yếu và kém hơn
nhiều nước. Người dân thụ động và lệ thuộc quá nhiều vào chính quyền, làm cho
chính quyền nhiều nơi thật sự quá tải và mệt mỏi.
Đối với các
dự án PPP, ông Lập cho biết rất nhiều nước đã thành lập các Trung tâm thông tin
về lĩnh vực này, giao cho một cơ quan nhà nước quản lý, để cung cấp mọi thông
tin chi tiết cho người dân và tiếp nhận các tư vấn từ chuyên gia cho mục đích
quản trị minh bạch và hiệu quả các dự án này.
“Lưu ý rằng
các tổ chức xã hội đó là nơi thu hút rất nhiều chuyên gia giỏi, đặc biệt những
người đã nghỉ hưu, đến tình nguyện làm việc. Đơn giản bởi ở đó họ tìm thấy tự
do cá nhân và hạnh phúc của sự sáng tạo và cống hiến”, ông Lập chia sẻ.
Còn theo
LS.Trần Minh Hùng - Đoàn Luật sư TP.HCM, hiện nay, các quy định của pháp luật
liên quan đến dự án đầu tư BOT không quy định cụ thể người dân có quyền giám
sát BOT hay không. Tuy nhiên, công dân có quyền được làm những gì pháp luật
không cấm là điều đã được khẳng định rõ trong Hiến pháp.
Cùng với đó,
theo quy định tại Điều 28: “1. Công dân có quyền tham gia quản lý nhà nước và
xã hội, tham gia thảo luận và kiến nghị với cơ quan nhà nước về các vấn đề của
cơ sở,địa phương và cả nước. 2. Nhà nước tạo điều kiện để công dân tham gia
quản lý nhà nước và xã hội; công khai, minh bạch trong việc tiếp nhận, phản hồi
ý kiến, kiến nghị của công dân”.
Như vậy,
luật sư.Hùng cho rằng việc người dân giám sát BOT không những không hề vi phạm
pháp luật mà họ còn đang thực hiện quyền của một công dân. Đồng thời xét về
việc giám sát, công dân là người có quyền giám sát cao nhất trong mọi hoạt động
tư pháp, hành chính, kinh tế; quyền giám sát của các hoạt động cơ quan nhà
nước, tổ chức kinh tế, không có bất kỳ cơ quan hay người có thẩm quyền nào có
quyền ngăn cấm quyền của công dân, trừ trường hợp đó là hành vi pháp luật cấm.
Ông Hùng cho
hay, hầu như trước đây dân rất ít quan tâm đến các hoạt động của nhà nước, nhất
là trong hoạt động tham gia đóng góp ý kiến và giám sát hoạt động của các cơ
quan chức năng, nếu có thì cũng không có hoạt động cụ thể. Vì vậy việc người
dân tiến hành giám sát BOT độc lập với cơ quan chức năng là một điều đáng mừng.
“Điều này
thể hiện sự quan tâm của công dân đối với đất nước, nhất là với tình hình hoạt
động của các dự án BOT ngày càng có nhiều điều bất cập trong việc tổ chức xây
dựng và hoạt động, tổ chức mức phí thu, thời gian thu… không được công khai và
minh bạch một cách rõ ràng, làm ảnh hưởng đến quyền lợi và gây bức xúc cho
người dân”, ông Hùng nói.
Cũng theo
ông Hùng, việc giám sát của người dân mặt khác cũng là một phương pháp giúp cơ
quan nhà nước chú ý hơn vào việc quản lý các trạm BOT mà trước đây có sự quản
lý lỏng lẻo dẫn đến tình trạng lạm dụng các của chủ đầu tư, như việc gian lận
trong thu phí BOT.
Lam Thanh