Tại sao
ngày 22.4.2016 Nguyễn Phú Trọng lại vẫn đủng đỉnh tới thăm Ban giám đốc Formosa,
giữa lúc hàng triệu nhân dân là nạn
nhân do thảm họa cá chết hoàng loạttừđầutháng 4.16 ?
Âu Dương Thệ
Ngay
từ đầu tháng 4.16 đại diện sở Nông nghiệp-phát triển nông thôn (NN-PTNT) Hà tĩnh
cho biết, „cá nuôi ven biển và cá tự nhiên chết bất thường xuất hiện từ ngày
6.4 tại vùng ven biển xã Kỳ lợi và tại xã Kỳ hà, Kỳ ninh (thị xã Kỳ anh) vào
ngày 7.4. Ngày 11.4, sau khi công ty Grobest tại xã Kỳ phương (thị xã Kỳ anh) cấp
nước biển vào ao nuôi khoảng 6 giờ đồng hồ thì xảy ra hiện tượng tôm nuôi chết
hàng loạt. Đến ngày 14.4, ngao nuôi tại 2 xã Kỳ hà và Kỳ ninh tiếp tục bị chết,
gây thiệt hại khoảng 4,71 tỉ đồng.“[1]
Khi ấy Phó phòng Kinh tế và đô thị thị xã Kỳ anh Nguyễn Thị Thủy cũng cho biết,
„địa bàn xã Kỳ lợi xuất hiện cá chết đầu tiên nằm cách cảng Sơn dương của khu
kinh tế Vũng áng khoảng 4 - 5 km, còn các xã Kỳ ninh, Kỳ hà cách Vũng áng khoảng
20 km về phía bắc thì tôm, cá chết sau đó một ngày.“ [2]
Các
địa danh này là khu vực nằm cạnh Khu công nghiệp Vũng áng khổng lồ của công ti
Đài loan Formosa Hà tĩnh (FHS). Đến giữa tháng 4 các tin dồn dập cùng những
hình ảnh nhiều loại cá lớn nhỏ chết hàng loạt rất khủng khiếp và kinh hoàng suốt
mấy trăm cây số dọc duyên hải từ các tỉnh Hà tĩnh, Quảng bình, Quảng trị, Thừa
thiên-Huế do chính các báo lề đảng như Tuổi trẻ, Thanh niên, Lao động, Dân trí,
VTV, VNNet… phổ biến đã tràn ngập dư luận các tỉnh ven biển miền Trung làm nhân
dân rất hoang mang lo lắng. Hàng chục ngàn ngư dân không dám ra biển đánh cá,
người dân cả nước không dám ăn cá, dịch vụ du lịch các bãi biển miền Trung thu
hút hàng triệu du khách VN và ngoại quốc lo lắng bị mất khách!
Mãi
tới ngày 19.4 Tổng cục Thủy sản (Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn) mới đến
Hà tĩnh kiểm tra về nguyên nhân cá chết và cho biết, „cá chết là do chất độc
gây ra nhưng chưa xác định đó là chất gì.“[3]
Điều này có nghĩa là phải khẩn trương nghiêm túc điều tra tiếp để tìm ra nguyên
nhân gây ra nạn cá chết hàng loạt, tàn phá và hủy hoại môi trường thiên nhiên
và de dọa cuộc sống của hàng triệu ngư dân và những người sinh sống bằng dịch vụ
du lịch.
Giữa
khi ấy báo chí đưa tin, „Tổng bí thư kiểm tra tiến độ dự án Formosa“.[4]
Nhiều người nghĩ rằng, vì vừa được tái cử TBT nên Nguyễn Phú Trọng đã nhạy cảm
trước nỗi lo sợ và sự bất bình của nhân dân về thăm Hà tĩnh và khu công nghiệp
gang thép Formosa để thúc đẩy cuộc điều tra về vụ cá chết hàng loạt. Nhưng thật
là thất vọng và sai lầm lớn, ngày 22. 4 Nguyễn Phú Trọng cầm đầu phái đoàn cao
cấp của đảng và chính phủ gồm Nguyễn Văn Bình, UVBCT, Trưởng Ban Kinh tế TU;
Nguyễn Văn Nên, BTTUĐ, Chánh Văn phòng TU và lãnh đạo nhiều Ban, Bộ, ngành TU về
thăm Hà tĩnh. Ông giành toàn thời gian tới thăm khu công nghiệp gang thép và cảng
nước sâu Sơn dương Formosa Hà tĩnh. Dự án này rất khổng lồ với mức đầu tư giai
đoạn 1 lên tới 10,5 tỉ USD.[5]
Ban giám đốc của FHS đã hoan hỉ báo cáo cho Nguyễn Phú Trọng biết, nhà máy sản
xuất thép, nhiệt điện, cầu cảng đã bắt đầu hoạt động!
Ban
giám đốc FHS còn hãnh diện báo cáo với ông Trọng, từ tháng 12. 2015 FHS đã cho
ra lò sản phẩm thép cuộn cán nóng đầu tiên và đến nay đã có hơn 7.000 tấn thép
cuộn được xuất ra thị trường trong và ngoài nước. „Dự kiến, tháng 6. 2016 sẽ
hoàn thành và đưa vào hoạt động lò cao số 1. Khi đi vào hoạt động, đây sẽ là
nhà máy luyện gang thép lớn nhất Đông Nam Á tính đến thời điểm hiện nay.“[6]Nguyễn
Phú Trọng và phái đoàn cao cấp rất chăm chú và ngưỡng mộ thành quả kinh doanh của
FHS. Trong dịp này tuyệt đối từ Nguyễn Phú Trọng tới các nhân vật cao cấp trong
phái đoàn không ai đả động một câu hỏi nào với Ban giám đốc Formosa đến thảm khốc
cá chết hoàng loạt đang bùng nổ từ đầu tháng 4 khởi đầu từ cảng Sơn dương thuộc khu công nghiệp Vũng Áng
của FHS khiến cho nhân dân cả nước đang lo lắng và bất bình „Cá chết trắng biển
miền Trung“ ![7]
Ông Trọng và phái đoàn cũng không đến thăm các nạn nhân! Tại sao người cầm đầu
chế độ CS vẫn vỗ ngực là bảo vệ quyền lợi người lao động, nhưng lại chẳng thèm
ngó tới thảm trạng của ngư dân, trong khi ấy lại khen ngợi và vuốt ve tỉ phú
Dollar nước ngoài? Chả lẽ người đứng đầu chế độ toàn trị lại không biết thảm trạng
môi trường ngay chính nơi ông tới thăm đã diễn ra từ hơn ba tuần?
Chỉ
một ngày sau Đinh Thế Huynh, Thường trực BBT và khi đó được coi là kế nghiệp
ông Trọng, cũng có mặt tại Quảng trị, không xa Hà tĩnh.
Ông đã chỉ họp với lãnh đạo Quảng trị về tình hình kinh tế, xã hội, quốc
phòng-an ninh và xây dựng đảng; bàn cả việc tôn tạo, nâng cấp Khu tưởng niệm Lê
Duẩn. Ông còn giành thời gian đi thăm Nghĩa trang Trường sơn. Nhưng
người đứng thứ hai trong đảng cũng tuyệt nhiên không thèm đả động tới thảm trạng
„Cá chết trắng biển miền Trung“ và cũng chẳng thèm tới thăm hỏi dân chài, những
nạn nhân ở Quảng trị sinh sống ra làm sao từ khi xẩy ra đại nạn cá chết hàng loạt![8]
Ngày
17.4 giữa lúc tiếng than và nỗi bất bình của nhân dân về „Cá chết trắng biển miền
Trung“, tân TT Nguyễn Xuân Phúc đã giành chọn ngày thăm Quảng trị, nhưng cũng
không có thì giờ đi thăm các nạn nhân ngư dân đau buồn,
chỉ giành toàn thời gian thăm Nghĩa trang Trường sơn, Nhà lưu niệm Lê Duẩn và
Thành cổ Quảng trị.[9]
Việc cố tình chọn những địa chỉ trên tới thăm viếng đã cho thấy ông Phúc vẫn chỉ
muốn khơi dậy hận thù giữa các tầng lớp nhân dân mặc dầu đã sau 41 năm „chiến
thắng“, thay vì „hòa giải dân tộc“ như những lời ngon ngọt trước đây. Ông Phúc
cũng cố quên lời khuyên chân thành và thực tế của cố TTTVõ Văn Kiệt là, kỉ niệm
ngày „giải phóng“„có hàng triệu người vui, nhưng cũng có hàng triệu người buồn“!
Trước
nỗi bất bình và lo âu của nhân dân cả nước, vì đâu mà nạn cá chết diễn ra từ cảng Sơn dương của khu kinh tế Vũng áng thuộc
Formosa suốt gần ba tuần mà vẫn không tìm ra được nguyên nhân; ngày 25.4 tờ Tuổi
trẻ đã có cuộc phỏng vấn ông Chu Xuân Phàm, Trưởng văn phòng Formosa tại HN, về
vụ cá chết hàng loạt bắt đầu từ bờ biển Khu công nghiệp Formosa. Ông
Phàm đã trả lời thẳng băng:
„Trước
khi xây dựng dự án này thì công ty phải xin phép Nhà nước VN. Nhiều khi được
cái nọ mất cái kia, đây là tôi nói thật lòng. Hôm nay nhà nước mình muốn cho
ngư dân đánh bắt ở đây hay là chọn cái nhà máy thép ở đây, đương nhiên Nhà nước
phải có sự cân nhắc. Nếu xả thải thì đương nhiên sẽ thay đổi sinh học ở đây, ở
vùng biển quanh đây. Nhưng bây giờ mà nói tôi không thể xây dựng nhà máy thép ở
đây mà không ảnh hưởng đến con cá, con tôm. Đương nhiên mình cố gắng làm một
nhà máy đạt được tiêu chuẩn quy định của nhà nước. Có khi được cái này thì phải
mất cái kia chứ.” Rồi ông đưa ra kết luận rất tỉnh bơ và đầy thách thức, coi việc
hàng triệu nhân dân miền Trung đang bị điêu đứng không đáng quan tâm bằng sự tồn
tại của Formosa: „Muốn bắt cá, bắt tôm hay nhà máy, cứ chọn đi. Nếu chọn cả hai
thì làm Thủ tướng cũng không giải quyết được…”[10]
Tại
sao Trưởng văn phòng Formosa tại HN đã có những phát biểu rất phách lối, khiêu
khích gây sốc như vậy khi trả lời phóng viên Tuổi trẻ vào sáng 25-4? Có phải chính thái độ rất thờ ơcủa TT, vô cảm
trước hàng trăm ngàn nạn nhân của tai nạn cá chết hàng loạt; đặc biệt là sự ưu
ái tới thăm Ban giám đốc Fomosa ngày 22.4 của Nguyễn Phú Trọng, người cầm đầu
chế độ toàn trị, làm họ tin rằng, họ có chỗ chống lưng rất vững chắc, không chỉ
ở HN mà còn cả BK nên chẳng ai có thể làm gì Formosa được?
Từ
sau trận đánh ngã „Đồng chí X“ ông Trọng đang trở thành người hùng nên ai cũng
sợ? Vì thế không thèm nhắc tới đại nạn „Cá chết trắng biển miền Trung“, lại đủng
đỉnh tới thăm Ban giám đốc Formosa. Thử hỏi như thế thì bọn quan cấp dưới bố bảo
không dám nêu đích danh Formosa ra tố.
Chính vì thế, Vụ phó Vụ Nuôi trồng thủy sản, bộ Nông nghiệp & Phát
triển Nông thôn Phạm Khánh Ly cho biết, “đoàn công tác không vào kiểm tra tại khu
công nghiệp Vũng áng được, vì đây là khu công nghiệp có yếu tố nước ngoài,
đoàn không có thẩm quyền”.[11]
Như vậy Ban giám đốc Formosa đã coi khu công nghiệp của mình giống như sứ quán
của một nước bất khả xâm phạm.[12]
Họ cho ai vào, làm gì, làm đến đâu trong các công xưởng của họ là quyền riêng của
họ. Các cơ quan điều tra của VN nếu có vào cũng chỉ làm những gì họ cho phép mà
thôi!Chính vì thế Formosa đã dám nói công khai, „không có bất cứ bằng chứng nào
chứng tỏ sự liên can“ của công ty trong vụ việc này, và giới chức VN đã „liên
tục vào bên trong công xưởng tiến hành kiểm tra hệ thống xử lý nước thải, lấy
mẫu nước thải“ kể từ 22.4 tới nay, tức là sau chuyến thăm của Nguyễn Phú Trọng!
Chính
vì vậy chỉ một ngày sau khi Nguyễn Phú Trọng thăm Formosa, Thứ trưởng Bộ
NN&PTNT Vũ Văn Tám cũng nói giống như tin trên đây của Ban giám đốc
Formosa. Ông cho biết về kết quả kiểm tra bước đầu, nguyên nhân do môi trường
nước, qua phân tích mẫu những chỉ số thì không có gì bất thường trừ một số mẫu ở
Huế mang tính cục bộ.[13]
Tuyên bố này hoàn toàn ngược lại với nhận định của Sở Nông nghiệp-Phát triển
nông thôn Hà tĩnh vào đầu tháng 4 cho biết, „hiện tượng cá nuôi ven biển và cá
tự nhiên chết bất thường xuất hiện từ ngày 6.4 tại vùng ven biển xã Kỳ lợi và tại
xã Kỳ hà, Kỳ ninh (thị xá Kỳ anh) vào ngày 7.4.“ Và cũng trái với sự xác nhận của Phó phòng Kinh tế và đô thị (Kỳ anh) Nguyễn
Thị Thủy „địa bàn xã Kỳ Lợi xuất hiện cá chết đầu tiên nằm cách cảng Sơn Dương
của khu kinh tế Vũng Áng khoảng 4 - 5 km, còn các xã Kỳ ninh, Kỳ hà cách Vũng
áng khoảng 20 km về phía bắc thì tôm, cá chết sau đó một ngày“ -như nói ở trên!
Lí
do quan trọng khác khiến đại diện Formosa tại HN dám phát biểu khiêu khích „gây
sốc“ ngày 25.4 là có lẽ họ tin rằng, có cả BK đứng đằng sau. Formosa Hà tĩnh
tuy là công ti Đài loan, nhưng trong những năm gần đây tuyển chọn công nhân nước
ngoài phần rất lớn là từ TQ. Ngoài ra vốn đầu tư của Formosa mẹ từ Đài loan
đang giảm mạnh và nhường cho một số công ti từ TQ. Khi giàn khoan HD 981 xâm nhập
trái phép thềm lục địa VN vào giữa 2014 đã xẩy ra va chạm lớn khiến hàng ngàn
công nhân TQ đã phải bỏ về nước, nhưng sau đó Nguyễn Phú Trọng đã phải xin lỗi
Tập Cận Bình và số công nhân này lại trở lại Formosa làm việc(xem
Chương bẩy, IV). Về mặt an ninh quốc phòng, khu vực Vũng áng Hà tĩnh nằm đối diện
không xa đảo Hải nam của TQ. Trong kế hoạch bành trướng công khai ngang ngược của
BK trên biển Đông thì khu công nghiệp Vũng áng Formosa có thể trở thành tay
trong cực kì quan trọng khi tình thế cho phép BK ra tay!
Sau
phát ngôn gây chấn động, Chu Xuân Phàm đã bị Formosa sa thải để làm dịu dư luận.
Nhưng nội dung lời phát biểu của cựu đại diện Formosa đã tự để lộ những hoạt động
của công ti này không thèm đếm xỉa gì tới luật pháp VN, vì tin rằng đã có chân
trong ủng hộ đang giữ những chức cao nhất. Dùng sức mạnh tiền bạc nhiều tỉ USD
trong vài năm vừa qua Formosa có thái độ phách lối và cách hoạt động như kiểu
quốc gia trong một quốc gia: „Nếu xả thải thì đương nhiên sẽ thay đổi
sinh học ở đây, ở vùng biển quanh đây“, „có khi được cái này thì phải mất cái
kia chứ“, „muốn bắt cá, bắt tôm hay nhà máy, cứ chọn đi!“ Rõ ràng với tuyên bố
trên Formosa đã gián tiếp thừa nhận, thời gian qua Formosa đã xả nước thải với
những hóa chất có chất độc cực mạnh làm tàn phá môi sinh trên biển.
Theo
tờ Tuổi trẻ thì Tổng cục môi trường xác nhận là, „Formosa có vi phạm khi thực
hiện việc súc xả đường ống nhưng không thông báo cho địa phương.“ Ngày
25.4 báo này còn liệt kê 45 loại hóa chất Formosa nhập cảng để súc rửa đường ống.
Vẫn theo Tuổi trẻ, „GS,TS Lê Huy Bá (chuyên gia độc học môi trường) cho biết nhận
định ban đầu của ông về danh sách các loại hóa chất được sử dụng tại Formosa gồm
nhiều chất độc và cực độc. Trong đó có các chất chống gỉ, chất làm sạch bề mặt
kim loại, chất tẩy.“ „Theo quy định, khi súc xả đường ống, Formosa có
trách nhiệm phải thông báo cho địa phương việc súc xả đường ống diễn ra từ thời
điểm nào tới thời điểm nào, nhưng Formosa không thông báo, cũng không báo cáo
các cơ quan ở địa phương về việc súc rửa đường ống.“[14]
Tờ VNNet còn cho biết, „1 thợ lặn Formosa tử vong, 5 người nhập viện“ khi lặn
xuống biển nơi đường ống của Formosa dẫn ra.[15]
Tập đoàn Formosa xuất thân từ Đài loan với vốn đầu tư nhiều tỉ USD cũng đã từng
vi phạm pháp luật ở nhiều nơi trên thế giới. Ngay ở Đài loan Tập đoàn này cũng
đã bị phạt vì gây thiệt hại môi trường. „Chẳng hạn hồi tháng 7.2010, Formosa bị
cho là "gây ô nhiễm không khí vùng miền Trung Đài loan" sau một vụ
cháy công nghiệp tại nhà máy ở Mai Liao của họ“.[16]
***
Trong
khi nhiều cơ quan chính quyền địa phương ngay trong những ngày đầu đã đưa ra những
nhận định khá rõ ràng về nguyên nhân đưa đến đại nạn làm cá chết hàng loạt, nhưng
suốt trên ba tuần nhiều bộ trưởng, thứ trưởng không chỉ trốn tránh không thực
hiện trách nhiệm điều tra nghiêm túc và minh bạch, lại còn tìm cách bao che cho
Formosa, hoặc đưa ra những tin và lập luận rất mâu thuẫn nhau, thậm chí cực kì
ngớ ngẩn. Ba tuần sau đến lượt cá biển ở khu Bình trị thiên-Huế bị chết,
tờ Công an nhân dân ngày 26.4 đưa tít „Nước biển vùng cá chết được xác định nhiễm
kim loại nặng“ : „Chiều 26-4, Sở Tài nguyên&Môi trường tỉnh Thừa thiên- Huế
đã có kết quả phân tích mẫu nước lấy tại khu vực đầm Lập an, cửa biển Lăng cô
(thị trấn Lăng cô, huyện Phú lộc) vào thời điểm xuất hiện cá chết tràn
lan…Riêng các thông số gồm tổng hàm lượng nitơ tính theo amoni (NH4+-N), hàm lượng
kim loại nặng crôm (Cr) vượt giới hạn cho phép của quy chuẩn kỹ thuật quốc gia
về chất lượng nước biển cũng như quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước
mặn. Theo đánh giá ban đầu của cơ quan chức năng tỉnh Thừa thiên- Huế, khả năng
chất độc trong môi trường nước gây sự cố cá chết hàng loạt xuất hiện từ vùng biển
phía Bắc của tỉnh.“[17]
Nhưng
trong cuộc họp báo tối 27.4 thứ trưởng bộ Thiên nhiên và môi trường Võ Tuấn
Nhân đã làm trên 200 nhà báo lề phải vừa thất vọng, vừa rất bất bình về thái độ
vô trách nhiệm và lấp liếm. Sau cuộc họp kín nhiều
tiếng đồng hồ của đại diện nhiều bộ và cơ quan do bộ trưởng Bộ Tài nguyên-môi
trường Trần Hồng Hà chủ trì, khiến các nhà báo phải chờ đợi đến cả nửa ngày. Nhưng
cuối cùng Trần Hồng Hà đã đẩy thứ trưởng Tài nguyên&Môi trường Võ Tuấn Nhân
mở „Buổi họp báo chỉ diễn ra trong 6 phút“. Trong đó ông khẳng định „Formosa vô
can“. [18]Sau
khi đưa ra 2 giả thuyết về nguyên nhân làm cá biển chết hàng loạt (hóa chất độc
và „hiện tượng thủy triều đỏ“), ông Nhân khẳng định: “Đến nay, qua kiểm tra và thu thập
chứng cứ, chưa có bằng chứng để kết luận về mối quan hệ liên quan của Formosa
và các nhà máy đến vấn đề cá chết hàng loạt. Qua số liệu quan trắc và đánh giá
của cả các cơ quan nghiên cứu khoa học, cơ quan quản lý nhà nước có liên quan,
môi trường nước biển chưa phát hiện các thông số môi trường vượt quy chuẩn quy
định”.[19]
Sau đó ông Nhân chuồn mất!
Trong
cuộc gặp riêng Võ Tuấn Nhân, tờ Thanh niên đã tường thuật câu hỏi và trả lời của
Thứ trưởng này bảo vệ cho Formosa thật là kì lạ:
“
Thưa ông, trong 2 nhóm nguyên nhân thì nhóm thứ nhất nói có thể do độc tố thải
ra từ hoạt động của con người, vậy cụ thể độc tố là gì? Có độc tố nào trùng với
hơn 40 loại hóa chất mà Formosa được phép nhập khẩu vào VN để súc rửa đường ống
không ?
-
Chúng tôi chưa phát hiện ra…- Tôi xin khẳng định, về mặt pháp luật, họ vẫn hoạt
động đúng theo pháp luật nước ta. Về mặt xả ra môi trường, liên quan đến hiện
tượng cá chết hàng loạt ở các tỉnh ven biển miền Trung, đến nay chưa đủ căn cứ
để kết luận.
Ông
có thể cho biết kết quả phân tích mẫu nước và mẫu cá của Bộ?
-
Cái này nói ra phải có căn cứ giấy tờ cụ thể, rất dài, rất nhiều thông số.“[20]
Trong
khi giữ thái độ câm và điếc không thông tin chính xác và nguội lạnh trước những
bức xúc của nhân dân cả nước, nhưng Võ Tuấn Nhân lại rất thính tai và năng động
trước câu hỏi của một nữ phóng viên về tin không tốt cho chế độ, về nguy cơ
ngành du lịch có thể bị tê liệt và yêu cầu bà tắt máy ghi âm.
Bà hỏi:
“Thưa
ông, trong cái kiểm nghiệm gần đây nhất của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thừa
thiên – Huế, chỗ có một loạt các bè cá chết, thì họ có nói trong nước kiểm nghiệm
ra có kim loại nặng. Vấn đề ở đây là trong thời gian tới, chúng tôi muốn là
mình có thể trong một thời gian ngắn, vì mùa du lịch sắp tới rồi, mà cá thì…”
“Nghe
tới đây, ông Võ Tuấn Nhân liền khoát tay ra hiệu dừng lại và nói: “Tắt máy. Tắt
máy nghe. Xin lỗi. Không, không, để anh nói riêng với em. Đừng hỏi câu đó. Hỏi
câu đó tổn hại cho đất nước của mình. Nhá. Em hỏi câu đó làm tổn hại cho đất nước
của mình”.[21]
Không chỉ trên 200 nhà báo lề phải
hoàn toàn thất vọng về “cuộc họp báo 6 phút” của thứ trưởng Tài nguyên&Môi
trường Võ Tuấn Nhân mà nhiều nhà khoa học cũng đã kịch liệt chỉ trích những lời
tuyên bố rất lếu láo của ông. GS-TS Vũ Trọng Hồng, nguyên thứ trưởng Bộ Thủy lợi,
nói thẳng: “bộ Tài nguyên-Môi trường là cơ quan chức năng được nhà nước giao nhiệm
vụ, nhưng kết luận như vậy là không hợp logic diễn biến của vụ việc.”
Nhưng
ngày hôm sau trong cuộc họp nội các giả thuyết “thủy triều đỏ” bị bác bỏ. Có lẽ
trước sự bất bình ngày càng mãnh liệt của nhân dân về cuộc “Họp báo 6 phút” tối
trước, nên TT Nguyễn Xuân Phúc đã vội vàng để bộ trưởng Tài nguyên&Môi trường
Trần Hồng Hà phải bay ra Hà tĩnh ngày 28.4 thị sát viêc xả thải của Formosa để
nhằm xoa dịu dư luận. Tại đây Trần Hồng Hà đã tuyên bố, „pháp luật VN không chấp
nhận việc đặt ống ngầm xả thải.” Như thế ông đã phủ nhận lời của người dưới quyền
ông là Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân chỉ vài ngày trước. Ngoài ra ông Hà còn nhận
khuyết điểm để cuộc điều tra chậm chạp…[22]
***
Tại
sao mới chỉ vài năm trước Nguyễn Phú Trọng đã trách móc và rao giảng „đạo đức
cách mạng“ tại Hội nghị Cán bộ toàn quốc với sự tham dự của trên 1000 cán bộ
cao cấp ngày 27.2.12: “ Bây giờ trong Đảng cũng có sự phân hóa giàu - nghèo, có
những người giàu lên rất nhanh, cuộc sống cách xa người lao động; liệu rồi người
giàu có nghĩ giống người nghèo không? „ và „ người sống trong lâu đài nghĩ khác
người ở trong nhà tranh.“, „mai kia Đảng này sẽ là đảng của ai?”[23]
Nhưng chỉ trong vài năm ngồi trong lâu đài quyền
lực và hưởng thịt, cá loại ngon, sạch không phải trả tiền, nên lòng Nguyễn Phú
Trọng đã nguội lạnh, vô cảm trước ngư dân thất nghiệp chịu cảnh đói rách vì thảm
họa cá biển và nhân dân nhiều nơi có thể bị ăn cá và mắm độc. Chẳng những thế
ông vẫn đủng đỉnh tới thăm Ban giám đốc tỉ phú Dollar Formosa Hà tĩnh và khen
ngợi cách làm ăn của họ, chẳng thèm đoái hoài tới tiếng than ngất trời của dân
lành, mặc dầu gần một tháng vẫn không có cơ quan nào của đảng lẫn nhà nước tìm
ra nguyên nhân cá chết hàng loạt!
Trong
một xã hội pháp trị theo Dân chủ đa nguyên thì khi một cá nhân, tổ chức hay xí
nghiệp đang bị điều tra, người có trách nhiệm trong nhà nước không được phép có
những hành động gây cản trở hoặc can thiệp
công cuộc điều tra. Trong vụ cá chết hàng
loạt ở duyên hải nhiều tỉnh miền Trung từ đầu tháng 4 và tập đoàn Formosa đang
trở thành đối tượng điều tra của các cơ quan có thẩm quyền. Nhưng người cầm đầu
chế độ là TBT Nguyễn Phú Trọng đã cố tình lại thăm và gặp Ban giám đốc Formosa
ngày 22.4 và còn khen ngợi thành quả kinh doanh của công ti Đài loan này. Như
thế Nguyễn Phú Trọng đã lợi dụng uy quyền riêng để cản trở, làm đình hoãn cuộc
điều tra và còn tạo cơ hội để Formosa xóa sạch các tang chứng !
Trong
dịp này nhiều tổ chức, nhân sĩ và chuyên viên đã công khai lên tiếng:
“Đây
là một tệ nạn chính trị hết sức kinh tởm. Vụ Formosa bộc lộ rõ ràng thói vô cảm
và vô trách nhiệm của nhà cầm quyền CS đối với lợi ích quốc gia, cuộc sống dân
lành. Nó cũng cho thấy sự bất lực và chậm chạp của cả một hệ thống quản lý nhà
nước từ trung ương đến địa phương trước một quốc nạn có tầm mức to lớn chưa từng
thấy. Sự chậm trễ ấy đã tạo điều kiện cho nghi can kịp xoá hết dấu tích tội lỗi.
Nó cũng hé lộ nhiều thế lực bao bọc nghi can, che giấu sự thật, đánh lừa dư luận
qua những phát ngôn đầy hàm ý hay cố mập mờ của một số quan chức cấp bộ lẫn tỉnh
và nhất là qua hành vi ủy lạo tinh thần hà hơi tiếp sức của người đứng đầu đảng
Cộng sản đối với tập đoàn Formosa đầy thành tích bất hảo.”[24]
Những
ngày Chủ nhật trong tháng 5 nhân dân các giới -đi đầu là trí thức, thanh niên
và đảng viên tiến bộ- đã xuống đường ở HN, Sài gòn và nhiều nơi khác đòi “Trả lại
biển xanh cho chúng tôi, chúng tôi chọn tôm cá”.
Mọi người đang đồng thanh đòi:
-
Nhân dân muốn biết rõ nhanh và công khai thủ phạm đã gây ra thảm trạng cá chết
hàng loạt. Phải chấm dứt ngay những nguyên nhân gây ra thảm họa môi trường!
-
Bồi thường thiệt hại cho ngư dân và các cơ sở du lịch!
-
Công khai các cơ quan và cá nhân nào đã cố tình làm chậm, làm sai, đánh lạc dư
luận và phải chịu trách nhiệm trực tiếp trước nhân dân!
***
Sau thảm
trạng môi trường 4 tỉnh miền Trung ba tháng, nhưng tại HNTU 3 vào đầu tháng
7.2016 trong suốt 5 ngày họp đã không có
nói tới chủ đề cực kì nóng bỏng này.Mặc dầu đây là thảm họa môi trường lớn nhất
ở VN, gây thiệt hại sức khỏe, tài sản và môi trường sống trực tiếp cho hàng triệu
người dân bốn tỉnh Hà tĩnh, Quảng bình, Quảng trị và Thừa thiên-Huế; đồng thời
còn tạo những nguy hại lâu dài về nhiều mặt cho nhân dân cả nước. HNTU này diễn
ra sau khi Ban giám đốc Formosa công khai xin lỗi trong cuộc họp báo ngày 30.6.
và nhận bồi thường 11.500 tỉ đồng, tương đương 500 triệu USD.[25]Nhưng
ở đây Formosa không chỉ là thủ phạm duy nhất, vì nhiều cơ quan Đảng và Nhà nước
đã cấp giấy phép đầu tư, hoạt động và kiểm soát công ti Formosa cũng đều là thủ
phạm. Vì chính các cơ quan này đã lơ là và vô trách nhiệm trong các lãnh vực phụ
trách, nên đã để cho Formosa làm ăn như một vua con trong vùng.
Trong cuộc họp báo ngày 30.6 các Bộ trưởng đã cố tình tránh né không làm rõ cơ
quan và người phải chịu trách nhiệm.[26]
Trong
khi ấy các cuộc biểu tình của nhiều giới vào ba cuối tuần từ đầu tháng 5.16 với
các khẩu hiệu „Cá cần nước sạch“, „Nước cần minh bạch“ đã bị công an mật vụ chế
độ toàn trị ngăn cấm, đàn áp và chụp mũ.Trong cuộc họp báo ngày 30.6 lần đầu
tiên các quan chức hiện diện xác nhận, Formosa là thủ phạm gây ra thảm trạng
môi trường ở miền Trung; nhưng cùng lúc họ lại vẫn kết án gay gắt những cuộc biểu
tình của nhân dân đòi Formosa phải sớm
công khai minh bạch về nguyên nhân dẫn tởi thảm trạng môi trường. Dịp này Trương
Minh Tuấn, Bộ tưởng 4 T vẫn chụp mũ: „Tôi cũng nói thẳng rằng, có thế lực thù địch
đã lợi dụng tình trạng cá chết này để công kích sự lãnh đạo của Đảng, sự quản
lý của Nhà nước, thậm chí kích động để gây mất trật tự công cộng, gây bất an
trong nhân dân.“[27]
Mãi
hơn nửa năm sau thảm trạng môi trường 4 tỉnh miền Trung, ngày 17.10.16 trước
các “đại biểu cử tri” tại Ba đình, Hoàn kiếm, tức những đảng viên ngoan ngoãn
chỉ biết xu nịnh và bốc thơm, Nguyễn Phú Trọng đã không sợ bị chất vấn nên
đã bộc lộ:
“Trước
kia chúng ta kêu gọi đầu tư nhưng không nghĩ đến vấn đề môi trường, không nghĩ
đến đổ rác đi đâu, nên bây giờ chúng ta
phải trả giá.”[28]
Lời
xác nhận trên của người cầm đầu chế độ toàn trị đã nhìn nhận cung cách suy
nghĩ, quyết định và hành động công việc nước theo lối ăn xổi ở thì, bóc ngắn cắn
dài, xuất phát từ bệnh kiêu ngạo quyền lực, không cần nghe ý kiến của các
chuyên viên cũng như nhân dân. Lời xác
nhận này có khác nào như người chủ nhà đã xây nhà mà không xây cầu tiêu, không
lập hệ thống dẫn nước thải! Xây nhà máy sản xuất thép không tính tới chất thải
độc hại! Xây hàng trăm đập thủy điện không tính tới
việc đồng ruộng mất nước, nhân dân thiếu nước sinh hoạt, nhưng khi mưa lũ lại
trở thành đại họa cho nhân dân! Bất kể tới lời can ngăn của cố Đại tướng Võ
Nguyên Giáp, nhiều tướng lãnh và chuyên viên những người cầm đầu chế độ toàn trị
đã cho BK xây các nhà máy khai thác Bauxit ở Tây nguyên từ năm 2009 bất kể tới
hậu quả môi trường và an ninh quốc phòng! Nay tới Formosa!
Đây
là sự thông minh hay chính là sự ngu dốt và thái độ kiêu ngạo quyền lực của
Nguyễn Phú Trọng và các đại quan đỏ trong BCT?Chính Phạm Văn Đồng, TT đầu tiên
và lâu đời nhất của chế độ toàn trị đã phải nhìn nhận là, sự ngu dốt và thái độ
kiêu ngạo quyền lực của những người cầm đầu đã gây ra những hậu quả thảm khốc
cho nhân dân trong giai đoạn đó.
Tình
trạng này hiện nay còn tệ hại hơn, ngay Nguyễn Phú Trọng đã phải nhìn nhận!Ông
Trọng còn nói “bây giờ chúng ta phải trả giá”. Nhưng “chúng ta” ở đây là ai? Có
phải Nguyễn Phú Trọng và các đại quan trong BCT và TUĐ đang sống vương giả và
ngồi trong những biệt thự an toàn ? Chính thái độ ăn xổi ở thì và bệnh kiêu ngạo
quyền lực của họ đã dẫn tới công ti Formosa gây thảm họa môi trường cho bao
nhiêu triệu nhân dân bốn tỉnh miền Trung
từ đầu tháng 4. 2016 và đang phải hứng chịu cảnh thất nghiệp, bệnh tật và đói
nghèo. Họ chia sẻ sự cơ hàn với nhân dân như thế nào?
Khi
thảm họa môi trường do Formosa gây ra sau mấy tuần hàng triệu nhân dân điêu đứng
lo âu, nhưng TT Nguyễn Xuân Phúc, Thường
trực BBT Đinh Thế Huynh khi đi qua những vùng này vẫn ngoảnh mặt làm thinh; còn
người cầm đầu chế độ toàn trị Nguyễn Phú Trọng lại đủng đỉnh tới thăm hỏi và
khen ngợi Ban giám đốc Formosa và chẳng thèm màng tới nạn nhân của Formosa!
Còn Chủ tịch nước Trần Đại Quang thì trước sau vẫn im thin thít. Trong
buổi QH khai mạc Kì họp thứ 2 ngày 20.10.16 Ủy viên BCT, Chủ tịch MTTQ -cánh
tay dài của ĐCS- Nguyễn Thiện Nhân cho
biết, “đến nay vẫn chưa có cơ quan, tổ chức và cá nhân nào trong hệ thống quản
lý Nhà nước có liên quan đứng ra nhận lỗi và chịu trách nhiệm”.[29]Mặc
dầu Nguyễn Xuân Phúc vẫn lớn tiếng là “Chính phủ phục vụ”! Rõ ràng là thái độ
cao ngạo quyền lực từ cấp lãnh đạo trở xuống!
Nếu
tứ trụ Nguyễn Phú Trọng, Trần Đại Quang, Nguyễn Xuân Phúc và Nguyễn Thị Kim
Ngân thực tình nghiêm túc với chính mình, khi đối chiếu với những tiêu chuẩncao
vòi vọi để chọn lựa cán bộ cao cấp mà chính họ đã đưa ra trong HNTU11 (5.15)
thì chính họ phải thấy hết sức rõ ràng là, họ đã hoàn toàn vô trách nhiệm trước
thảm họa môi trường do Formosa gây ra!
„Kêu
gọi đầu tư nhưng không nghĩ đến vấn đề môi trường, không nghĩ đến đổ rác đi
đâu!“ Lời nhìn nhận trên của TBT Nguyễn Phú Trọng có tầm quan trọng đặc biệt.
Nó bạch hóa lối suy nghĩ cực kì thiển cận và phong thái hành động vô trách nhiệm
của những người có quyền lực cao nhất trong chế độ toàn trị khi quyết định mời
gọi các công ti nước ngoài đầu tư vào VN. Đây là những quyết định ở cấp cao nhất
là BCT và BBT và được sự cố vấn của các Ban trong đảng và các Bộ trong CP. Các
quyết định liên quan tới chương trình FDI nói chung, đặc biệt các công trình
FDI có vốn đầu tư cao mang tầm vóc chiến lược, không chỉ có ý nghĩa thuần kinh
tế, mà nó còn liên hệ trực tiếp tới nhiều lãnhvực chính trị, an ninh-quốc phòng, kĩ thuật, môi trường và sức khỏe của
nhân dân.
Nhưng
khi để Formosa đầu tư cả chục tỉ USD vào VN, Bộ chính trị đã quyết định theo
tiêu chuẩn nào? Nguyễn Phú Trọng đã trả lời : „Kêu gọi
đầu tư nhưng không nghĩ đến vấn đề môi trường, không nghĩ đến đổ rác đi đâu.“Như
vậy là các tỉ Dollar đã làm họ chóa mắt, nên đã vội vàng nhắm mắt bỏ qua các yếu
tố cực kì quan trọng khác là an ninh-quốc phòng, kĩ thuật, môi trường và sức khỏe
của nhân dân. Như vậy khi quyết định mời Formosa vào đầu tư, những người có quyền
lực trong BCT đã đặt sự tồn tại của chế độ và cái ghế của chính họ, ích kỉ cá
nhân lên hàng đầu. Chỉ mong càng có nhiều Dollar vào càng nhanh càng tốt!Chương
trình FDI là một chủ trương rất lớn được đề cao trong các ĐH đảng, nhưng trong
thực hành thì BCT đã vô trách nhiệm cùng cực, hoàn toàn không có một kế hoạch
đúng đắn và khoa học để tạo những lợi ích thực sự cho đất nước và tránh những hậu
quả tai hại cho nhân dân. Chính điều này người cầm đầu chế độ toàn trị Nguyễn
Phú Trọng đã công khai xác nhận như trên!
Nay
trong khi hàng triệu người dân phải hứng chịu hậu quả do thảm họa môi trường,
phải trả giá bằng thất nghiệp, bệnh tật
mà nguyên do từ những quyết định sai lầm và thái độ cực kì vô trách nhiệm của
BCT, đứng đầu là Nguyễn Phú Trọng. Nhưng khi nhân dân đòi những người có quyền
lực đã tiếp tay gây ra thảm họa môi trường phải có những chính sách đền bù
thích đáng và biện pháp nghiêm khắc với Formosa, thì bọn quan độc ác này đã
không biết ăn năn, không chịu xin lỗi, lại còn cho báo chí và chính quyền địa phương
chụp mũ xuyên tạc, cho công an ngăn cản và đe dọa “không bảo đảm an ninh cho
người đi khiếu kiện”[30]Chẳng
những thế Nguyễn Phú Trọng còn để công an giam giữ và tòa án nhân dân bỏ tù nhiều
người đi biểu tình! Họ phục vụ đất nước, bảo vệ quyền lợi nhân dân, hay đã tự
chuyển biến xấu chỉ lo phục vụ quyền lợi riêng cho chính mình, nên đã sẵn sàng
bảo vệ các nhà đại tư bản nước ngoài? Nếu còn lương tâm có lẽ ông Trọng nên đọc
bài thơ của cô giáo Trần Thi Lam ở Hà Tĩnh đã sáng tác vào dịp này:„Đất nước
mình ngộ quá phải không anh?“
„Đất
nước mình buồn quá phải không anh
Biển bạc, rừng xanh, cánh đồng lúa biếc
Rừng đã hết và biển thì đang chết
Những con thuyền nằm nhớ sóng khơi xa...“
Chỉ
trong 20 câu thơ không chỉ trách móc những người có trách nhiệm với đất nước đã
làm cho nhân dân phải đói khổ, nhục nhằn, môi trường bị tàn phá, còn bị khinh rẻ
và đàn áp. Bài thơ còn nhắc nhở mỗi cá nhân, trước những nguy vong của đất nước
phải can đảm cùng nhau gánh vác trách nhiệm làm thay đổi tình hình. Bài thơ „Đất nước mình ngộ quá phải không
anh?“ là lời gọi rất chân thành và thúc giục mọi người, mọi giới hãy can đảm
cùng nhau lên đường làm nhiệm vụ của người công dân VN là làm lại lịch sử, đưa
dân tộc ta tới quang vinh trong Thế kỉ 21!
Mục
Thời sự Tạp chí Dân chủ & Phát triển điện tử:
hay www.dcvapt.net
[1] . Thanh niên
(TN) 21.4; BBC 23.4.16
[2] . TN 21.4.16
[3] . Nhưtrên
(nh.t)
[4] . VNNet (VNN)
22.4.16
[5] . Chínhphủ (CP),
VNN 22.4.16
[6] . VNN 22.4.16
[7] . BBC 23.4; VOA
24.4;VNN 22.4, facebook Lang Anh 23.4.16
[8] . VOV 23.4.16
[9] . CP 17.4.16
[10] . Tuổitrẻ (TT)
25.4.16
[11] . VOA 24.4.16
[12] . Dân trí
24.4.16
[13] . VNN 23.4.16
[14] . „Formosa nhập nhiều hóachấtcựcđộc“, TT 25.4.16
[15] . VNN25.4.16
[16] . BBC26.4.16
[17] . Công an nhândân (CAND) 26.4.16
[18] . CAND 27.4,
LĐ27.4.16
[19] . TN 28.4.16
[20] . TN ,nh.t
[21] . VOA 28.4.16
[22] . Lao động 28.4.16
[23] . Cộngsản (CS)
27.2.12
[24] . Tuyên bố của
các tổ chức xã hội dân sự độc lập về thảm họa quốc gia tại các tỉnh miền Trung,
[25] . Video họpbáongày
30.6: http://tuoitre.vn/tin/chinh-tri-xa-hoi/20160630/truyen-hinh-truc-tiep-cong-bo-thu-pham-lam-ca-chet-hang-loat/1127773.html ; VNN 30.6.16
[26] . VNN 30.6.16
[27] . Trương Minh
Tuấn, Bộ trưởng 4 T, Infonet 1.7.16
[28] . LĐ, 17.10.16
[29] . CAND 20.10.16
[30] . Người Việt
18.10.16; Linh mục Anton Đặng Hữu Nam trả lời phỏng vấn của nhà báo Trần
Quang Thành, DQVN 19.10.16