Chu Hảo
Tôi được biết những
chuyện này ông đã kể lại trong Hồi ký của mình do NXB Công an tổ chức thực hiện
(ghi âm và gỡ băng) vào đầu những năm 70 của thế kỷ trước. Tiếc rằng sau đó mấy
năm ông bảo với tôi là NXB Công an thông báo đã “làm thất lạc” bản thảo. Ông
bảo tiếc công sức một chút, chứ cũng không phàn nàn gì lắm.
Dưới đây tôi xin
giới thiệu với bạn đọc những ghi chép riêng tư mà tôi đã lưu giữ từ khi cha tôi
qua đời vào tháng 5 năm 1985. Mấy chục năm đã trôi qua, chưa bao giờ tôi có ý
định công bố, mà chỉ kể lại cho những người thân trong gia đình và bè bạn. Nay,
tự nhiên thấy trong lòng thôi thúc, muốn được chia sẻ với mọi người... Tôi
không nghi ngờ gì về tính chân thực của các sự kiện mà ba tôi nhớ lại. Nhưng
xin các bạn hãy coi đây chỉ là mẩu chuyện bên lề, đọc để hiểu thêm Con Người Hồ
Chí Minh, chứ không phải là các sự kiện lịch sử đã được kiểm chứng.
1. Bác Hồ về đến Hà
Nội cuối tháng 8 năm 1945 và ở tại số nhà 48 Hàng Ngang, nơi vài ngày sau Bác
viết “Tuyên ngôn độc lập”. Lúc ấy ba có nhiệm vụ tổ chức bảo vệ vòng trong cho
Bác với tư cách Giám đốc Công an Bắc Bộ, nên có điều kiện gần gũi Bác. Ngay
trong mấy ngày đầu Bác đã làm việc với Thường vụ Trung ương Đảng về các công
việc cần làm ngay trước ngày mồng 2 tháng 9. Ba nhớ là khi các đồng chí lãnh
đạo báo cáo là đã cử đoàn công tác vào Huế để tước ấn kiếm và buộc Bảo Đại
thoái vị thì Bác Hồ tỏ ra không bằng lòng: “Sao các chú dại thế? Thế giới người
ta đang nhìn mình “đỏ loè”, còn một chút “vàng vàng” thì các chú lại bôi cho
“đỏ” nốt!”. Điều này rất nhất quán với chủ trương của Bác là đi theo đường lối
dân tộc chủ nghĩa.
Mấy tháng sau,
trong Tạm ước mồng 6 tháng 3 năm 1946 mà Bác ký với Pháp, cũng có một Điều
khoản “Công nhận nước Việt Nam độc lập nằm trong khối Liên hiệp Pháp”. Và sau
đó Bác cũng đã mời Bảo Đại tham gia Chính phủ liên hiệp. Trước sau Bác vẫn cố
chứng tỏ như một nhà yêu nước dân tộc chủ nghĩa, đúng như “cái tội tầy đình” mà
Stalin và các đồng chí của mình đã gán cho vào cuối những năm 30.
2. Sau ngày 2 tháng
9, Bác về làm việc ở Bắc Bộ phủ. Hàng ngày ba phải đến sớm để kiểm tra an ninh
chỗ làm việc của Bác. Một hôm trong khi ba đang rút một điếu thuốc từ hộp thuốc
của Bác mở sẵn mà anh em cần vụ thường vẫn đặt trên bàn, thì bất thình lình Bác
từ cửa bên bước vào phòng... Người ba như điện giật, nhưng vẫn cười ỏn ẻn: “Bác
cho em xin một điếu!”. Bác liền bảo: “Chú cứ vẽ!... ngày nào chú chả lấy của
tôi một điếu!”. Rồi sai ba đi làm việc khác, coi như chẳng có chuyện gì xảy
ra... Chết thật, thì ra “Ông Cụ” biết tất, nhưng cho qua... Có lẽ vì hồi ấy
quan hệ trên dưới còn thân tình lắm và ba cũng mới hơn 30 mươi tuổi thôi, chắc
Bác coi là còn trẻ con...
3. Hồi ấy cánh bác
Lê (Giản) và ba cuối tuần hay rủ nhau đi ăn thịt chó. Có lần đã tập trung đông
đủ cả thì lại thiếu bác Lê còn bận việc gì đấy bên văn phòng của Bác. Mấy lần
điện thoại réo, bác Lê cứ thì thầm “Sắp xong, sắp xong, ra ngay đây... “. Bẵng
đi ít lâu, một hôm Bác đến nhà bác Lê ăn cơm tối, cánh “thịt chó” có mặt đông
đủ cả. Bác bế chị con út bác Lê vào lòng và nựng: “Lớn lên cháu đừng làm chủ
tịch nước nhá! Làm chức to thế khi cỗ bàn rôm rả như ăn thịt chó người ta chẳng
rủ mình đâu!”. Thì ra “Ông Cụ” lại biết tuốt. Cả hội vừa toát mồ hôi, vừa cười
vui vẻ... Bác luôn hóm thế đấy!
4. Khi Pháp bắt đầu
gây hấn ở Nam Bộ, một hôm Bác bảo ba mang bức điện tín của Trung ương cục miền
Nam gửi ra xin chủ trương “đánh hay không đánh” sang cho bác Văn thảo điện trả
lời. Khi bác Văn đến chỗ Bác để thông qua bản dự thảo, ba nghe nội dung thấy
thật là hào hùng, thật là khí thế..., như kiểu “Lời kêu gọi toàn quốc kháng
chiến” mà mãi đến ngày 19 tháng 12 Bác Hồ mới đọc ấy. Nghe xong Bác ôn tồn bảo:
“Chú Văn này, ta ở cách xa anh em hàng ngàn cây số. Qua một bức điện ngắn thế
làm sao ta biết rõ tình hình thế nào mà quyết được. Viết thế này tức là ra lệnh
cho người ta phải đánh à? Chú viết lại đi, đại ý là để cho các đồng chí trong
đó căn cứ vào tình hình cụ thể mà quyết định “đánh” hay chưa “đánh” đều đúng ý
của TW cả!”. Không biết sau đó bác Văn viết thế nào, nhưng sự chỉ đạo của Bác
Hồ là như thế đấy!
5. Có hôm các vị
chỉ huy quân sự Lê Quảng Ba, Chu Văn Tấn, Bằng Giang... ở chiến khu về thăm Bác
ở Bắc Bộ phủ. Các vị ấy hùng dũng bước vào phòng làm việc của Bác. Cốp! cốp!
cốp!..., tiếng gót giầy nện vang trên sàn gạch hoa nghe thật là oai, và tiến
đến trước mặt Bác chào theo kiểu quân sự rất chi là chuyên nghiệp... Bác không
ngửng đầu lên mà chăm chăm nhìn xuống chân các vị, thản nhiên hỏi: “Ngoài kia
mưa à?”. “Dạ không ạ!”. “Sao các chú đi ghệt trông ghê quá !”. Thế là mọi người
cười xoà, hết cả vẻ trịnh trọng mà vốn Bác vẫn không ưa...
6. Khoảng đầu năm
1946, một phái bộ của chính phủ Hoa Kỳ sang tìm hiểu tình hình Việt Nam, gồm
hai người, lâu rồi nên ba không còn nhớ tên và chức danh của họ. Họ cập bến Hải
Phòng và mang theo một chiếc xe hơi bốn chỗ của hãng Ford để đi lại. Bác Hồ
giao cho ba trách nhiệm chăm sóc đoàn khách này chu đáo nhất có thể. Vì họ sẽ ở
hàng tháng nên ba đã tìm cho họ một biệt thự của một gia đình người Pháp mới bỏ
đi, bây giờ là số nhà 30 Hoàng Diệu mà bác Văn đang ở. Khi ấy là ngôi nhà hai
tầng trên một khuôn viên xinh xắn. Ba cho tân trang lại và sắm đồ đạc sang
trọng, mỗi tầng đặt một chiếc radio hãng Phillipe.
Một ngày kia, họ
báo cho Sở Liêm phóng biết là xe hơi của họ đã bị mất trộm ở gần Nhà hát Lớn và
đề nghị Công an Việt Minh (CAVM) can thiệp. Hăng máu lên, ba bảo anh em trả lời
là CAVM sẽ tìm trả lại cho họ sau 24 tiếng đồng hồ! Nói xong rồi mới lo... và
suy đoán là chỉ có dân anh chị gốc Hà thành mới dám liều thế, bèn cho trinh sát
đi phao tin: “Vì danh dự quốc gia, anh em nào trót lấy chiếc xe của phái bộ Mỹ
hãy đem trả lại chỗ cũ, chính quyền Cách mạng sẽ đền bù bằng vàng ngang giá
trị”. Đồng thời lại đi quyên vàng ở nhà mấy bà tư sản dân tộc yêu nước Trịnh
Văn Bô, Đỗ Đình Thiện... Quả nhiên ngay hôm ấy phía ta đã trao trả xe cho khách
Mỹ với sự hãnh diện, còn họ thì phục CAVM sát đất. Có lẽ cũng vì được đối xử
chu đáo thế nên khi rời Hà Nội, phái bộ Mỹ đã tặng cho Giám đốc CAVM chiếc xe
hơi ấy và một khẩu súng ngắn hãng Browning. Đó chính là khẩu súng màu bạc mà ba
đã cho con bắn thử dưới hầm đá trong khuôn viên Ty Liêm phóng đấy...
Mấy hôm sau ba hỏi
Bác: “Họ là ai mà Bác bắt chúng em chăm bẵm ghê thế?”. Bác bảo: “À, họ sang để
xem ta theo đường lối cộng sản hay dân tộc đấy. Tôi muốn ta chiều
chuộng họ để lấy cảm tình. Nhưng như thế mà chuyến này về họ vẫn báo cáo
cấp trên của họ ta là cộng sản thì chính phủ Mỹ sẽ không hợp tác, ủng hộ ta
đâu!”.
Kết quả thế nào thì
con biết rồi đấy!
Chu Hảo