 |
| Công tố viên Benjamin Glassman thông báo việc Mỹ điều tra ông Xu về hành vi gián điệp kinh tế. Ảnh: THE ENQUIRER |
(PL)- Một quan chức
tình báo Trung Quốc bất ngờ bị Mỹ lập kế hoạch nhiều tháng liền để bắt giữ,
điều tra về hành vi gián điệp kinh tế.
Tờ New York Times hôm 10-10 (giờ Mỹ) dẫn lời các
quan chức Bộ Tư pháp Mỹ cho biết một quan chức tình báo Trung Quốc (TQ) đã bị bắt tại Bỉ hôm 1-4, được dẫn độ sang Mỹ hôm 9-10 và đối mặt các cáo buộc
thực hiện hành vi gián điệp. Đây được xem là một sự leo thang lớn trong nỗ lực
của chính quyền Trump để chứng minh các hoạt động gián điệp mà phía TQ đã và
đang thực hiện nhằm vào Mỹ.
Dàn trận công
phu bắt giữ nghi phạm
Người bị bắt là ông Yanjun Xu, Phó Giám đốc Cục An ninh quốc gia
tỉnh Giang Tô thuộc Bộ An ninh quốc gia TQ, gọi tắt là MSS. Đây là quan chức
tình báo TQ đầu tiên bị bắt giữ, điều tra và đang trong quá trình bị truy tố
tại Mỹ. Lực lượng chấp pháp Mỹ cho biết ông Xu đã tìm cách đánh cắp các bí mật
thương mại từ ba công ty Mỹ, trong đó có GE Aviation - một công ty con của
General Electric, có trụ sở tại vùng Evendale, ngoại ô TP Cincinnati thuộc bang
Ohio. Đây là một trong những công ty hàng không hàng đầu thế giới chuyên cung
cấp hệ thống động cơ máy bay thương mại và máy bay quân sự, điển hình như
Boeing Co, Airbus SE.
Tuyên bố của
Bộ Tư pháp cho biết ông Xu còn là gián điệp ở hai công ty khác, một trong số đó
được mô tả là “một trong những công ty vũ trụ lớn nhất thế giới và là nhà sản
xuất hàng đầu về máy bay phản lực thương mại và các hệ thống phòng thủ, không
gian và an ninh”; công ty còn lại là một doanh nghiệp (DN) công nghệ hàng đầu
trong lĩnh vực sản xuất máy bay không người lái.
Các chi tiết
trong bản cáo trạng dài 16 trang cho thấy việc bắt giữ ông Xu diễn ra đầy kịch
tính, được lên kế hoạch một cách công phu và cẩn thận. Ông Xu đã đến Bỉ gặp một
nhân viên của GE Aviation để nhận thông tin mật về các thiết kế hệ thống động
cơ cánh quạt máy bay mới nhất của công ty này. Ông Xu không ngờ đó là cái bẫy
do các cơ quan chức năng Mỹ đã phối hợp với các cộng sự tại Bỉ đặt ra, trong đó
còn có sự phối hợp hiệu quả giữa Cục Điều tra Liên bang Mỹ và GE Aviation. Nếu
bị buộc tội, ông Xu có thể chịu án tù giam đến 25 năm.
Theo Bộ Tư
pháp Mỹ, ông Xu là một trong những quan chức thuộc MSS kể từ năm 2013, được cho
là đã tìm kiếm các chuyên gia thuộc ngành công nghiệp hàng không tại một số
công ty, một trong số đó là GE Aviation, mời họ đến TQ dưới vỏ bọc các chương
trình nói chuyện tại các trường đại học nhưng thực tế là nhằm tìm cách lấy được
các thông tin bản quyền sản xuất. Các buổi nói chuyện của các chuyên gia hàng
không chủ yếu phục vụ lợi ích của chính phủ TQ và thường bao gồm các cuộc thảo
luận mang tính chuyên môn cao, đi sâu vào các vấn đề kỹ thuật như thiết kế hay
công nghệ sản xuất của các công ty hàng không.
“Ông Xu và
các đồng nghiệp của mình tại MSS đã tìm kiếm các chuyên gia làm việc cho các DN
hàng không và trao đổi với họ các bí mật thương mại” - công tố viên tại bang
Ohio, ông Ben Glassman, phát biểu trong cuộc họp báo. Ông nói thêm: “TQ đã cho
thấy rất rõ ràng rằng nước này đang có một chương trình tìm kiếm và chiếm hữu
các thông tin về công nghệ quan trọng hàng đầu trong ngành công nghiệp hàng
không và một số lĩnh vực khác”.
Mỹ sẽ gia
tăng cứng rắn với Trung Quốc
“Sự kiện dẫn
độ một quan chức tình báo TQ chưa từng có tiền lệ lần này đã phơi bày hoạt động
gián điệp kinh tế của chính phủ TQ nhằm chống lại Mỹ” - trợ lý giám đốc FBI,
ông Bill Priestap, nói.
Lâu nay
Washington cáo buộc TQ thực hiện các nhóm hành vi: (i) Sử dụng các gián điệp
kinh tế để mua chuộc hay bàn giao trái phép sản phẩm công nghệ, trường hợp ông
Xu là một điển hình; (ii) Sử dụng quyền lực nhà nước ép buộc DN Mỹ hoạt động
tại TQ chuyển giao công nghệ, một trong những lý do ông Trump phát động chiến
tranh thương mại; (iii) Sử dụng các tiểu xảo để thực hiện hoạt động gián điệp
hoặc các cuộc tấn công mạng nhằm vào các DN để đánh cắp công nghệ và thông tin,
điển hình như Bloomberg tuần trước tung bài điều tra TQ lắp đặt các con
chip gián điệp siêu nhỏ trên bo mạch chủ do hãng công nghệ Mỹ SuperMicro chế
tạo và các thiết bị của Apple, Amazon (dù chính phủ Mỹ và các DN sau đó lên
tiếng bác bỏ thông tin này, tạo ra các thông tin trái chiều).
Mặc dù ngoài
ông Xu, Washington tin rằng vẫn còn rất nhiều gián điệp TQ khác đang hoạt động
nhưng đây là một động thái quyết đoán của ông Trump báo hiệu khả năng
Washington sẽ tiếp tục “càn quét” các đối tượng mà Mỹ có bằng chứng buộc tội
trộm cắp tài sản trí tuệ. “Việc bắt giữ ông Xu cho thấy các cơ quan chấp pháp Mỹ
không chỉ có thể phát hiện, ngăn chặn các hành vi gián điệp mà còn có thể bắt
giữ các đối tượng nghi phạm” - công tố viên Glassman nói.
Phiên xòa xét
xử ông Xu tới đây diễn ra tại tòa án liên bang Cincinnati khả năng tiếp tục
công bố thêm các chiêu thức đánh cắp bí mật thương mại của TQ đã và đang thực
hiện. Các công tố viên sẽ phải cung cấp thêm bằng chứng để đủ thuyết phục khép
tội, trong đó có thể bao gồm các nội dung liên lạc giữa nghi phạm với các quan
chức chính phủ TQ hay khẩu cung của các nhân chứng. Điều này chắc chắn làm ảnh
hưởng hình ảnh của các nhà lãnh đạo Bắc Kinh. Tuy nhiên, đây chỉ mới là một
phần trong một chiến lược dài hạn mà các quan chức Mỹ khẳng định nhằm vào các
hành vi trộm cắp bí mật, buộc TQ phải trả giá và mất mặt với cộng đồng quốc tế.
Nhà Trắng hôm thứ Tư cũng vạch ra các quy định mới
đối với đầu tư nước ngoài nhằm ngăn chặn TQ tiếp cận các công ty Mỹ. Trong ngắn
hạn, động thái cứng rắn của Bộ Tư pháp Mỹ khả năng sẽ khiến cuộc chiến thương
mại ăn miếng trả miếng giữa Mỹ-TQ trở nên trầm trọng hơn. Trong khi chính phủ
TQ và luật sư của ông Xu chưa có phản ứng, nhiều ý kiến dự báo TQ có thể trục
xuất các nhà ngoại giao hoặc các quan chức tình báo Mỹ ở Bắc Kinh.
Ông Xu qua lại với nhân viên GE Aviation thế nào?
Việc qua lại thân thiết giữa TQ và nhân viên GE Aviation bắt đầu từ tháng
3-2017. Đây là một mục tiêu quan trọng với TQ bởi DN này sản xuất động cơ máy
bay và trực thăng cho Lầu Năm Góc. Theo Bộ Tư pháp Mỹ, nhân viên của GE
Aviation được một người TQ mời đến ĐH Hàng không Vũ trụ Nam Kinh để gặp các
nhà khoa học TQ. Ở đây, người của GE Aviation được giới thiệu gặp ông Xu và
hai bên giữ liên lạc qua email. Tháng 1-2018, ông Xu mời nhân viên GE
Aviation quay lại TQ lần thứ hai với lời đề nghị “mang theo thông tin chi
tiết về hệ thống và quá trình thiết kế” của công ty.
Trong hai tháng sau đó, ông Xu yêu cầu ngày càng nhiều thông tin chi
tiết, bao gồm thông tin mật bản thiết kế hệ thống động cơ cánh quạt máy bay
mới nhất. Nhân viên GE Aviation và ông Xu trao đổi ngày càng chi tiết dữ liệu
mà ông Xu muốn, thậm chí còn cung cấp cho ông Xu tệp tin trong máy tính xách
tay do GE Aviation cấp cho nhân viên. Hai người sau đó không gặp nhau tại TQ
nhưng thỏa thuận hẹn nhau tại Bỉ để trao đổi nhiều thông tin bí mật hơn vào
tháng 4 vừa qua, cũng chính là thời điểm ông Xu bị cảnh sát Bỉ bắt giữ. Thông
tin về nhân viên của GE Aviation và thời điểm công ty hợp tác với FBI cho đến
nay vẫn được giữ kín, tuy nhiên GE Aviation cho biết bí mật của công ty không
bị lộ.
FBI kêu gọi doanh nghiệp Mỹ hợp tác
Công tố viên Glassman nói với báo chí hôm 10-10 rằng các công ty Mỹ nên
biết rằng TQ đang tìm cách sở hữu tài sản trí tuệ của họ không chỉ bằng các
biện pháp như xâm nhập hệ thống mạng mà còn thông qua chiêu thức mua chuộc
nhân viên của công ty. “Các DN cũng cần nhận thức được việc hợp tác với các
lực lượng chấp pháp liên bang, như trường hợp GE Aviation hợp tác với FBI bắt
ông Xu có thể ngăn cản các đối tượng trộm cắp tài sản trí tuệ, đồng thời đưa
họ ra xét xử trước tòa và buộc họ chịu trách nhiệm với những gì họ đã làm” -
ông Glassman nói.
|
THU THẢO - ĐẠI
THẮNG