Nửa mừng, nửa lo

Thiện Tùng

Theo truyền thông Việt Nam, hôm 31/03/2019, đài BBC đưa tin: “Học sinh tỉnh Lâm Đồng chế tạo xe đạp lọc khí” 

Sáng chế xe đạp “không khói bụi”
 

Bản quyền hình ảnh VIET NAM NEWS/NGUYEN DUNG Imagecaption. Nhóm học  
sinh nói thiết bị này có khả năng lọc phần lớn các chất ô nhiễm trong không khí.

Bản quyền hình ảnh DAAN ROOSEGAARDE Imagecaption. Mẫu xe đạp  không  
   khói bụi nằm trong dự án cải tiến đô thị lớn hơn nhằm giảm ô nhiễm không khí.

"Một nhóm học sinh trung học ở Lâm Đồng vừa chế tạo một thiết bị lọc khí dành cho xe đạp, giúp người sử dụng không phải đeo khẩu trang chống ô nhiễm trên đường đến trường.
Tin cho hay, ba học sinh trường THPT Chuyên Thăng Long, Đà Lạt đã mất sáu tháng để nghiên cứu và thử nghiệm trước khi hoàn thiện thiết kế.
Thiết bị được gắn trên ghi đông tay lái, có một bộ lọc và một bộ ắc quy nhỏ. Bộ lọc sử dụng ba lớp vải bông gòn và một lớp vải than hoạt tính để lọc bụi.
Bộ lọc gắn với hệ thống cánh quạt được lặp ở hai bên bánh xe trước, và được kết nối với thiết bị  đi-na-mô (dynamo) có sẵn trên xe đạp.
Hệ thống cánh quạt thổi luồng không khí sạch vào mặt người đạp xe, đồng thời sạc ác quy cung cấp nguồn điện cho bộ lọc.
Kết quả thử nghiệm cho thấy, thiết bị này có thể lọc tới 86% bụi và 63% khí NO2, theo Trung tâm quan trắc môi trường Lâm Đồng.
Ông Phạm Gia Sâm, thầy giáo môn vật lý của trường THPT Chuyên Thăng Long cho biết, đây là kết quả rất đáng tin cậy và đã được cơ quan chuyên môn thử nghiệm nhiều lần tại nhiều địa điểm khác nhau trong thành phố."
Được biết, sản phẩm của nhóm vừa đoạt giải nhì tại cuộc thi Khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học năm học 2018-2019 của tỉnh Lâm Đồng.
Các tác giả quyết tâm tiếp tục cải tiến thiết bị này để đạt được tác động lớn nhất.
“Trong tương lai gần, chúng em sẽ sản xuất bộ lọc cho xe đạp điện để góp phần bảo vệ môi trường và sức khỏe cho người dân”- học sinh Cao Thị Khánh Hòa nói.
Và để giữ giá thành sản phẩm thấp, nhóm học sinh đã sử dụng vật liệu tái chế". 
Đọc qua thông tin nầy, người viết nửa mừng, nửa lo:
Mừng: Các em đang cố vượt qua thợ tiến lên thầy, đi vào con đường phát minh sáng chế, không cam phận chỉ là những người thợ lấp ráp như xưa nay.
Lo:  Sự phát minh của các em mang tính chất ích kỷ, cá nhân, không vì lợi ích cộng đồng – kiểu quét rát đổ nhà người, góp phần gây ra họa nhân tai, phá môi trường sống.
Thử hỏi:
 -   Xe đạp “không khói bụi”, chỉ giảm hay tránh khói bụi cho người đi xe, đẩy khói bụi cho những người khác? 
 -  “Xe đạp điện không gây ô nhiễm môi trường”. Có thật vậy không? – Đã là xe điện thì nó cần phải có điện để nạp vào bình. Muốn có đủ điện phải làm những nhà máy điện. Ở Việt Nam ta đang bí lối, để có điện dùng,  đã và đang  lắp đặt nhiều nhà máy nhiệt điện than lạc hậu của Trung Quốc. Khói bụi và xỉ than thải ra gây ô nhiễm quá cha xe chạy bằng năng lượng và nhiên liệu – “chạy đàn mồ mắc đàng mã?!”.
 -  Máy điều hòa, thực chất điều hòa nhiệt độ trong phạm vi cho riêng mình, thải nhiệt, độc ra cho những người chung quanh, cho môi trường chung?.
 -  Năm 2018, nghe Nhựt quảng cáo sẽ trình làng “Nhà điều hòa”. Nhà điều hòa cũng chỉ cho cái nhà đó thôi, nó cũng thải độc ra bên ngoài ai khổ mặc ai?.
Vài dẫn dụ cụ thể mà người viết chứng kiến:
-  Thành phố Mỹ Tho, Trung đô (1) Nam bộ, khu Hành chính nằm sát mé sông lớn, gió từ Cửa Tiểu, Cửa Đại luôn thổi vào hầy hậy. Thời Pháp thuộc đến 1975, người ta xây nhà nhiều cửa sổ thông thoáng, hưởng khí thiên tạo. Từ 1975 đến nay, ngoài trường Nguyễn Đình Chiểu xây theo kiểu cũ hưởng khí thiên tạo, gần như hầu hết cơ quan công quyền xây nhà kính bịt bùng, dùng máy điều hòa, hưởng khí nhân tạo. Nếu cúp điện không ai sống nổi trong những ngôi nhà mới xây nầy. Có lẽ vì vậy, quan chức xứ nầy nhiệt liệt ủng hộ chủ trương xây dựng nhà máy điện than – ai chết mặc ai, các ngài sống khỏe.
- Khu vực nhà tôi ở sát chợ Mỹ Tho, có diện tích rộng khoảng 1,5 km2. Xung quanh nhà cao tầng, đều sử dụng máy điều hòa, xả nhiệt vào khu vực thung lũng bên trong, những hộ nghèo ở thung lũng nầy quanh năm sống dở chết dở.
- Xuống Bắc (Phà) qua sông sẽ thấy, họ thường sắp xếp:  ô-tô con của nhà quan, nhà sang xuống đậu phía trước; giữa là khách và xe mô-tô; sau là xe tải. Những người đi xe ô-to không hề ra khỏi xe, xe nổ máy liên tục để sử dụng máy điều hòa. Họ vui vẻ ăn uống nói cười, xả nhiệt/độc cho những người phía sau “toại hưởng”!.
Thực tề cho thấy khuynh hướng:  Xua độc hại từ cá nhân cho tập thể   Từ tập thể cho khu vực  Từ khu vực cho quốc gia   Từ quốc gia cho quốc tế.  Cứ với  cái đà nầy,  không sớm thì muộn, mất cân đối trong tự nhiên, tránh sao khỏi “băng hà”, đẩy vạn vật trên hành tinh nầy vào “tận thế”. Đó là lý do, vì sao Liên hiệp quốc hàng năm tổ chức họp bàn về “Biến đổi khí hậu”.
Khoa học phát triển như con dao 2 lưỡi – bên cạnh cái lợi có cái hại. Mong sao các nhà nghiên cứu, phát minh khoa học hãy để tâm hơn phát minh những sản phẩm vì lợi ích cộng đồng hơn vì lợi ích cho cá nhân, cục bộ.
Thủ tướng Phúc chỉ đạo:“Đem thế giới về Việt Nam”. Qua điều tra, mới đây Quốc tế xếp hạng: Hà Nội và Jakarta dẫn đầu  Đông Nam Á về đô thị bị ô nhiễm. Riêng thủ đô Hà Nội nhiễm bụi mịn dẫn đầu thế giới – xoán ngôi Trung Quốc.

 2/4/2019
   T.T

Chú thích

(1) Trước đây ở Nam bộ có 3 trung tâm: Đông đô (Sài Gòn), Trung đô (Mỹ Tho), Tây đô (Cần Thơ).